Ponad BMI: Nowa era w zarządzaniu wagą
Na początku tego roku (2025) raport komisji The Lancet Diabetes & Endocrinology zakwestionował najpopularniejsze metody stosowane do definiowania otyłości i zarządzania nią. Te nowe, kompleksowe ramy, wspierane przez globalny konsensus 75 organizacji zawodowych, wzywają do odejścia od długotrwałego polegania na wskaźniku masy ciała (BMI) na rzecz bardziej wyrafinowanego i naukowo uzasadnionego podejścia, które wykorzystuje bardziej zaawansowaną technologię lub połączenie różnych pomiarów i obserwacji.
Przez dziesięciolecia BMI służył jako podstawowe narzędzie do kategoryzowania osób z niedowagą, prawidłową masą ciała, nadwagą lub otyłością. Jednak raport Komisji przekonująco argumentuje, że prostota BMI i używanie tylko masy ciała w stosunku do wzrostu jest również jego fundamentalną wadą.
Pułapki jednowymiarowej metryki:
Komisja podkreśla kilka krytycznych ograniczeń polegania wyłącznie na BMI do oceny otyłości:
- Ukryte zagrożenia "normalnej" wagi: Osoby mogą mieć "normalne" BMI, a mimo to mieć niezdrowy poziom nadmiaru tkanki tłuszczowej. Ten stan "otyłości metabolicznej" często pozostaje niewykryty przez samo BMI, pozostawiając osoby nieświadome zwiększonego ryzyka różnych powikłań zdrowotnych.
- Błędne etykietowanie osób umięśnionych: Z drugiej strony, osoby z dużą masą mięśniową, takie jak sportowcy, często mają wyższe BMI, mimo że mają niski poziom tkanki tłuszczowej. Kategoryzowanie tych osób jako "otyłych" na podstawie masy ciała jest nie tylko niedokładne, ale może również prowadzić do niewłaściwych porad medycznych.
- Spektrum zdrowia w ramach "otyłości": Obecna definicja otyłości oparta na BMI nie rozróżnia osób z nadmiarem tkanki tłuszczowej, które utrzymują zdrowe funkcjonowanie narządów, od tych, które już wykazują oznaki chorób związanych z otyłością. Ten brak stratyfikacji utrudnia pracownikom służby zdrowia skuteczne dostosowywanie interwencji i dokładne diagnozowanie chorób na poziomie indywidualnym.
Źródło obrazu: Definition and diagnostic criteria of clinical obesity (The Lancet Diabetes & Endocrinology Commission)
Wprowadzenie bardziej szczegółowego rozumienia: otyłość kliniczna a przedkliniczna
Aby zaradzić tym niedociągnięciom, Komisja proponuje wprowadzenie pojęć "otyłość kliniczna" i "otyłość przedkliniczna".
- Otyłość kliniczna: Kategoria ta odnosi się do osób, u których nadmiar tkanki tłuszczowej doprowadził już do dającej się udowodnić dysfunkcji narządów i rozwoju powikłań zdrowotnych związanych z otyłością. Identyfikacja otyłości klinicznej ma kluczowe znaczenie dla podjęcia terminowych i opartych na dowodach interwencji medycznych, mających na celu leczenie istniejących schorzeń i zapobieganie dalszemu pogarszaniu się stanu zdrowia.
- Otyłość przedkliniczna: Kategoria ta odnosi się do osób, które mają nadmiar tkanki tłuszczowej, ale nie mają (jeszcze) jawnych problemów zdrowotnych związanych z otyłością. Rozpoznanie otyłości przedklinicznej pozwala na ukierunkowane strategie zapobiegawcze w celu zmniejszenia ryzyka rozwoju powikłań w przyszłości.
Źródło obrazu: Definition and diagnostic criteria of clinical obesity (The Lancet Diabetes & Endocrinology Commission)
To kluczowe rozróżnienie umożliwia bardziej spersonalizowane podejście do opieki, koncentrując się na aktywnym leczeniu u tych, którzy już cierpią z powodu szkodliwych skutków nadmiaru tkanki tłuszczowej, jednocześnie priorytetyzując środki zapobiegawcze u tych, którzy są w grupie wyższego ryzyka, ale nie są jeszcze klinicznie chorzy.
Źródło obrazu: Definition and diagnostic criteria of clinical obesity (The Lancet Diabetes & Endocrinology Commission)
Spersonalizowana opieka
Raport Komisji jest przekonującym wezwaniem do pracowników służby zdrowia, aby przyjęli bardziej zniuansowane i zindywidualizowane podejście do opieki nad pacjentem. Wyjście poza BMI wymaga stosowania bardziej kompleksowych metod oceny. Obejmuje to włączenie dodatkowych pomiarów, takich jak obwód talii do szacowania tłuszczu trzewnego, oraz bezpośrednią ocenę tkanki tłuszczowej za pomocą bardziej zaawansowanych urządzeń, takich jak analizatory składu ciała Charder wykorzystujące technologię BIA.
Dzięki integracji tych dodatkowych narzędzi pracownicy służby zdrowia mogą uzyskać dokładniejsze zrozumienie rzeczywistego stanu zdrowia danej osoby i odpowiednio dostosować interwencje, odchodząc od pojedynczej, potencjalnie stygmatyzującej etykiety na rzecz bardziej kompleksowego zrozumienia podróży zdrowotnej każdego pacjenta.
Wnioski
Jeśli zostanie powszechnie przyjęte, nowe podejście zalecane przez komisję The Lancet Diabetes & Endocrinology zapewni lepszą diagnozę i leczenie otyłości w porównaniu z użyciem samego BMI. Dla pracowników służby zdrowia ważne jest, aby krytycznie oceniać i integrować te postępy w praktyce!
